MARA CHANÔ MÂ HE KHEITA NA PACHÂ HRA?

TAHMÂ HLÂ MARA CHANÔ MÂ REIZIE PHANA
NATA PHA LEINA.
~ Machâ Dr.S.Hrachu (L)
College vaih, Siaha

Zyhno KNP. Branch ta ama KNP Diamond Jubilee athei thlâh n’awpa châta Souvenir papua amâ chhuahpa liata ‘Tahmâhlâ Mara Chanô mâ reizie phana nata pha leina’ tahpa roh awpa ta ahawna ei hmôpa he aly kaw na ta; roh awpa deikua chyhsa zydua pachâzie châ khai aw vei tahpa cha pahno chhieliepa a cha thlâh tarawpa ta, einâ hawna hawhta ei khozie nata ei pachâzie hawhta ei vaw roh lymâ hrapa he reituhpazy maih ta eima râh duahmo nata hmialâ hmo y zie awpa pachâ laihpa ta ropa a châna chhao sai pâh laih na chô ta nama rei awpa ta ei châ haw chyu ei.

Khizaw photo chyhsa zydua pi heta Thyukhei hro (Culture) hnei khai chyu pi ta, cha hry liata pho thokhapa cha ama reih pahlei hapa nata ama hro thyukhei (Culture) chhao apahlei hapa zy ama y. Cha hawhpa chi nata phozy deikua cha ama chi nata pho thyukhei pahlei hapa ta, chi hro pho hropazy phôh nata dâh â hly thlâh ha bâpa zy ama y nota keimo Marapazy pi, chi hro pho hropazy mâ amâ hawna dâh hawhta amâ hâ ala leipa ta atanoh taihta eima mahnô mahpaw no tawhta eima hro thyukhei NÔMÂ ama hmâhzie hawhta eima vaw siekhei lymâ pi ta, he heta chi nata pho a ipa eima chânazie a lâ ta, chi hro phopazy ta chathlia chavoh chakhyh theipa eima châ leinazie palâsa ta, aly â chhih ngaita.

Mâ hneipa phana:

Mâ he eima Biehrai liata chyhsa hmiatuapazy liata mâ ama vaw hnei zie pachâpa ta a phana cha: Sôh (mâ) he chyhsa maniah pazao-satuhpa a za châ lymâ. A thaona 24:53-na liata chanô dyh a châ awpa ta mâ a hneizie he hawhna heta â roh. Abraha sawchapawpa Aisika châta Rebeka hia awpa ta a seichapawpa cha Râraoseihpa pôhrawh, hmo a phaoh awpa ta pasiesa ta, cha Râraoseihpa pôhrawzy cha Aisika lahpinô mâ awpa châ ta, sôhdawh aphaohpa a châ nata pangiasa â chhih. He hawhta Âthaona bu liata â roh. Seichapawpa ta lyuhchâna hmo a paryhpapaoh khai tawhta hezy he mâ châta a pie tahpa Gen, 24:53-liata eima hmô: chysia zy, Tâkârih zy, Ngôh chhaichhizy vaw cheih ta, a rilâhpa nata anô chhao hmo mâru ngaitapa zy a pie ei.” tahpa chhao hmôpa a châ. Marapa zy chhaota eima Culture (Hrothyukhei) liata mâ he khâ a vaw pie lymâpa eima châ. Chadeikua mâ heta chyhsa sai eima châ thlâh tarawpa ta mâpi liata py palih ta pachhaihpa châ ta, Mapi (Okia) Rs 100.00 zy, RS 60.00 zy, Rs 40.00 zy Rs 20.00 = Dawhchhy zy ta reipa châ ta. Rs 100.00 pa he Abei pho châ ei ta, Rs 20.00-pa he machhie chhâna ma châ.

Mâ hluh nata chyh heta chyhsa a hnai nata a sâh apalasâtuhpa a châ hra. Zâkhano daihti liata abeizy ta cha amâpi Rs. 40.00-pa nata tlaw -20 pazy cha ama nôtho awpa châ na tah leipa ta cha Nôta châ awpa ta cha hnei khoh vei ei, amâ nawhtaw kaw. Mâ he chyhsa châna liata duahmo apalâsatuhpa a vaw châ lymâpa a châ.
Cha hawhta ahnai asâhna y leipa châ mawh sala asâh viapa nata ahnai viapa y leipa aw ei ta abua kaw awpa  a châ. Achhâpa cha duahmo akho khaipa châ mawh ei sala chi nata khihsa-rah-sana liata ama bua ngaita awpa a châ. Chavâta abei nata machhie ta ama ypa vâta khih a sa theipa ama châ. Sawhkha duahmo nata pheisaih liana heta châna â kho khai thlâh hapa châ mawh ei sala chizah eih via awpa ama y lei awpa vâta hmâhsie awpa hlâta cha hnôh lâ asy lymâ awpa cha hmah chabâhpa a châ awpa a châ.

Chavâta âhnai âsâh châna amâ hnona cha Mâ heta a palâsa khaipa a châ. Hlâno ta chhochhi cha, machhiepa chhao châ sala, Mâpi Rs. 100.00 pa chhâ thôh lahpi châta a hnei theipa cha, a chhâthôhna liata cha Mâpi Rs 100.00 ama haw thei ha hrapa a châ. Cha yzie cha akiahsâhpa (Promotion) ahmôpa hawhta ama châ. Mâ avaw y pa vâta chapaw ta chanô alâhpinô kho leipa ta ma awpa khoh hrasala, mâ pakua cheingei awpa a ngâh leipa vâta ma ngâh leipa ta, chanô chhao ta kua awpa khoh hrasala, mâ pakua awpa a chipa vâta kua ngâh khao hra leipa ta, Nôvâhna a pa-ipa ama vaw y ha tyh. Cha chata ama likawh liata sawnawh châta thlahlôhna a tlôkheituhpa a châpa vâta mâ eima vaw hneipa he maniah patu pa-ituhpa/pazaopakhi tuhpa a vaw châ. Luka 16.9 liata Zisu chhaota, “Khizaw sôh heta nama châta viasa tao teh u” a tahpa hawta mâ eima tlei lymâpa nata eimâ patosapa heta sanawh maniah a pahneisa hluh lymâpa a châ. Eima râh dâh liata sôh amâna a y leipa cha mawh sala, atahmâ hawhna heta sanawh lôhpasana nata a daodona chhao he a y thei nahta pangiasa a chhih leipa a châ.

Tahmâhlâ chanô mâ a pha leina:

Aphana lâ reih hapa châ ta, a phaleina lâ eima reih heih tua sy. A phana lâ eima reipa liana khata, mâ ahnai a sâhna ta duahmo nata khihsana chhao palâsa ta. Akho khai hapa cha mawh sala ryurei tlâh tla chhao a ru awpa zie rei hapa a châpa hawh khata,  atahmâ hlâ cha châ khao leipa ta, hlano Mâpi dawhchhypa ta maphao ta reipa châ khao leipa ta, Mâchatypa a châ tawhta cha Mapi Rs 100.00 pa nata kaw pakho khai hapa châ ta, “Cha-awchalaihpawh”  tahpa heta â dykhâh khao leina taihta maniah kaw pasuasa khai ha, he heta eimâ phuh leina duahmo taihta maniah adaophi khai ha khiahma i? tah theipa a châ. Apanawhna lâ hlâta ap-uana su lâ maniah chhitha ngâpa a lyu kaw. Eima mâ rei dâh liata hra a laothaona taih eima rei ha bâpa a châ. NÔCHYU nata NOHCHYU nata diduahpa liata chhao COOKER zy, DEKCHI set zy, nata mâ liata nôpawzy tawhta eima vaw to beihleipa nata eima haw beihleipazy eima hawpa he sasyh zyu apalâna nata rie a patheipa eimâ châ.

Laothaopa ta mâ lapa:

Eima nôpawzy daihti liana khata cha sahro zy, sôh nata taka zy â khonazie awpa hawhta mâ ama vaw la lymâ. Mâ lana liata he hawhna heta bituhpa tao ei ta, cha cha saw mâ tona kyh liata moto ta a hly khai ei ta, ama khoh dâh hawhta pahnai pasâh theipa châ vei. Tâkâ Tlaw 100.00 châ hmâ n’awpa liata pahnai pasâh thai awpa a châ leipa heta sôhdawh nata sahro nata taka â tluna dâh he hmâpa a châ.
Sapi (Seih) he Tlaw 60.00 ta to lymâpa a châ.
Sanôsaw (Seihnôsaw) he Tlaw 100.00 vyuh ta to lymâpa a châ.
Sataw (Seihtawtaw) he Tlaw 40.00 ta topa a châ.
Dawkhoh kha 10-pa he Tlaw 50.00 ta topa a châ.
Dawhbeih kha 10 pa he Tlaw 50.00 ta topa achâ.
Dawhbeih kha 9 pa he Tlaw 40.00 ta topa a châ.
Dawhbeih kha 8 pa he Tlaw 30.00 ta to lymâ pa a châ hra.
Chhisa ri kha he Tlaw 30.00 ta a khopa hawhta topa a châ hra.
Chiamie chhao he Tlaw 40.00 ta topa a châ hra.
Vaopinô he Tlaw 10.00 ta topa a châ.
Miepinô chhao he Tlaw 10.00 ta topa a châ hra.

He zydua he sahro ama hnei vei khiacha a bituhpa zie hawhta Tâkâ lâta topa a châ lymâ. Abei chhao machhie chhaota panano theipa châ leipa ta, Ama mâ a sâhna nata â hnaina deikua a rate heta panano thei vei.
Atahmâ deikua cha sôh nata taka â hliena dâh he a laothaopa ta topa a châ. Hlâno kha cha Dawhbeih kha 8-pa kha tlaw sythôh ta chaleipa châ ta, sythô ta mâ liata ama to hra. Sapi (Seih) chhao mâ awpa ta ama hnei vei khia cha Tlaw 60.00 cheingei ta ama pie lymâ hra. Atahmâ cha bituhpa a ipa y khao leipa ta, Dawhkhoh Tlaw 20,000.00 mâ ta chaleipa Tlaw 1,000.00 vyuh ta topazy, Dekchi Tlaw 3,000.00 chaleipa Tlaw 700.00 vyuh tlu ta topazy he hmo a dykhâh lei chaipa, khizaw sôh arina liata chhao a y thai leipa, nieparuna laichaipa hmâhpa eima châ. Khazohpa apahno leipazy kha hmahta bituh dopa ta mâ vaw la lymâ ei ta, keimo khazoh saw â tahpazy hmâchhâh pi ta thyno mâpa sâhkha vyuh ta eima taopazy he â dykhâh lei kawpa dei châ leipa ta, dykha lei chaih mâhpa a châ. Marapa eima mâ a ru pachaina chhâ chaipa cha sôhdawh mâ asâh kaw ta, chaleina mâ bituhpa hlâta a lie hluhpi ta pahnai viata eima topa he krizyhna hro nata a hmie lei kawpa a châ. Sôhdawh chaleina mâ zie lymâ hawhta to lymâpa châ mawh sala a pha chai awpa a châ. Chanô lâ tawhta chhao thyukheipa a hluh tu hapa he phaohri thata â pavina a châ hra.

Article a rohtuhpa thâtih:

He Article rohtuhpa he Dr.Machâ S.Hrachu (L) châ ta. Ano he Primary Head Master kô 1995 liana khata Pension-pa ta, a Pension hlâ kô 1994 tawhta MADC ta Mara reih achuna châbu Py 1-VIII taih tao awpa nata mohpadotuh awpa ta lâ ta, târi noh 1, Chhiepa, 1994 tawhta Proof Reader he ano deita ta a hria lymâ.

Dr.S.Hrachu ta palyupalihna nata Ryuchâ a daopa alâluah viapazy:-
Kô 1961 India Maluhpi a reina liata Bronze Medal + Ryuchâ a dao.
Kô 1999 liata Dip.Th.Carolina U.S.A tawhta Ryuchâ a dao.
Kô 2007, ECM, Centenary ta “Distinguished Person among the Maras in the Field of Mara Literature” Ryuchâ a pie.
Kô 2011 liata U.S.A Theological College ta Doctor of Literature Degree Ryuchâ a pie.
Kô 2011 liata Lolei M.A.L ta “ZOKUNGPAR” moh biepa ta Ryuchâ a hlâ
Kô 2008 liata Mizoram Ats & Culture nata M.A.L abaopa ta Hla nata bie  liata pachhaoh tlâh châna Ryuchâ Vanapa Hall, Aizawl liata ama hlâ.
Kô 2013 liata Mizoram chhôh liata bie nata Hla liata asaohiah tlâh a châpa nata rohtu rôhnahpa châna M.U.P ta Vanapa Hall, Aizawl liata Ryuchâ ama hlâ
Kô 2013 liata Moonlight ta “Life Time Achievement” Ryuchâ a pie.
Kô 2010 liata E.C.M ta Mara Krizyhpa Hlabu, kô 1990 tawhta phahnai angiahpa ta Solfa hneipa ta avaw tao lymâtuhpa châna Ryuchâ, ECM Moderator Thylua Hlychho ta ahlâ.
Kô 2013 liata 1963-2013 (Kô-50) CHHôH mACHâ RAI ECM liata hriata, a raihriana kô 50 chhôh patlôpa ta a pensionna taihta a hria patlôpa alykheina Ryucha, ECM,Executive Senior nata Edenthar Local Church ta ama pie raihrie.
Atahmâ he ama chhôhkha ta College vaih, Siaha liata ama pahrâ hai.

NOTE - He article he Zyhno ECM KNP Golden Jubilee Alyna, 2014 Souvenir tawhta la papuapa a châ. )

Comments

Popular posts from this blog

SIAHA DC OFFICE TAWHTA NH-54 COMPENSATATION RAIPA A CHÂ

KTP FOUNDER MACHA H. ZACHO THÂTIH CHYUPA

ZYHNO KHIH THÂTIH